Geçen gün Hadi Uluengin’den bir email mesajı aldım. Kendisini Aydınlık hareketinden tanırdım. 1978 yılında çıkan Aydınlık gazetesinin Belçika temsilcisiydi. Daha sonra Hürriyet gazetesinde rastladıkça çok kötü birkaç yazısını okumuş, kendisinin “Aydınlık takıntısı” sendromları gösterdiğine karar vermiştim. Hrant Dink öldürüldüğünde, canilere duyduğum tepkiyle, bu cinayete karşı yazılar yazan bütün eski arkadaşlarıma, Hadi’ye ve Cengiz Çandar’a da birer dostluk mesajı yollamıştım. Şimdi, anlık duygusal tepkilerle bu tür mesajlar yollamanın çok hatalı bir şey olduğunu görüyorum. Politik alan duygulara kapalı bir alandır. Bir adım sonra pişman olmanız kaçınılmazdır. Nitekim, Hadi ve Cengiz’in devam eden çizgilerine uygun yazılarını okumak benim için büyük azaptı.
Geçen gün hiç beklemediğim bir anda gelen mesajda Hadi, yazılarımdan Türkiye’de olduğum izlenimi edindiğini söylüyor, görüşmek istiyor ve telefonunu veriyordu. Karşılığında ben de telefonumu verdim. Gecikmeden aradı. Telefonda sesinin pek dostça bir tınısı vardı. “Mutlaka” görüşmek istiyordu. “Sen şimdi nerede yazıyorsun?” diye sordum. “Taraf’a geçtim” dedi. “İyi bir yere geçmemişsin” dedim. Meğer, “Taraf iyi bir yazar almamış” demem gerekirmiş. Hadi Uluengin’in, 6 Haziran 2012 tarihli Taraf gazetesinde yer alan “1 Mayıs 1977” başlıklı yazısını okuyunca, böyle düşündüm. Peşinen söyleyeyim: Hadi, Halil Berktay’la da Ahmet Altan’la da kıyaslanamayacak kadar düşük düzeyli bir yazar. Tamam, Halil Berktay, 1 Mayıs 1977 ile ilgili olarak çok kötü yazdı ama düzeyini hiçbir zaman Hadi kadar düşürmedi. Hadi Uluengin, nefes nefese gerilerden koşup gelerek yetiştirdiği yazısıyla güya Halil Berktay’a yardımcı olmak istemiş. Ama incelikten yoksun, bir kereste kalınlığındaki kaba saba ifadeleriyle bence Halil’in işini daha da zorlaştırmış. Boşuna dememişler, aptal dostum olacağına akıllı düşmanım olsun diye.
Hadi’de beni en rahatsız eden yan, içinden geldiği Aydınlık’a düşmanlığı, eleştirinin ötesinde bir hınç, bir intikam noktasına vardırması, soğukkanlılığını ve objektifliğini kaybetmesidir. Onun için Aydınlık kapkara bir şeydir ve bu kara şeyi elde fırça daha da karartmak en önemli görevdir. Bir nevi “tersinden Aydınlıkçılık”. Bir travma, bir psikoz, bir takıntı.
Oysa, Aydınlık hareketi de, aynı insanlar gibi, olumlu ve olumsuz yanları olan bir varlıktır. Evet, olumsuz yanları giderek ve zaman içinde daha ağır basmış ve adeta “nasyonal sosyalist” denebilecek bir noktaya varmıştır ama Aydınlık’ın geçmişinde çok iyi şeyler de vardır. Hatta bugününde bile, en ağır eleştirileri yapsak da bazı olumlu noktalar bulmamız o kadar olanaksız bir şey değildir.
Örneğin, bugün Aydınlık hareketi çok farklı noktalara savrulmuştur ama ben TİİKP Savunması’na bugün bile yüzde seksen ölçüsünde katılabilirim. TİİKP Savunması’nda, Kürt meselesine oldukça doğru bir yaklaşım söz konusudur. Aynı Savunma’da Ermeni soykırımı açık seçik bir şekilde lanetlenir; keza Dersim de yapılanlar da öyle ve ordunun, cuntacılığın, keza Kemalizmin esaslı bir eleştirisi de bulunabilir. Keza Aydınlık hareketi, 1974 Kıbrıs çıkartması konusunda, “İşgale nihayet, Kıbrıs’a hürriyet” sloganını atarak sol içinde en düzgün tutumu alan hareket olmuştur. 1975 yılına kadar, devlete ve faşistlere karşı en kararlı mücadeleyi savunan sol örgütlerden biridir. 1975 yılından sonra, Çin’in rotasını izlemek ve kısa yoldan iktidara oynayabilmek için devrimci tutumdan sapmış ve ondan sonra da iflah olmamıştır. Görüldüğü gibi, hiçbir şey tam olarak ak ya da kara değildir.
Şimdi gelelim Hadi Uluengin’in bugün yazdıklarına. Bazı cümleleri buraya alayım, siz de görün:
“Zira ‘katliamı’ Derin Devlet’in, kontrgerilla’nın, CIA’in düzenlediği iddiaları tamamen fantezidir. Hayal ürünüdür. Somut tek bir delile, tanığa ve ikrara dayanmamaktadır… Nitekim Taksim’de ölmüş bir kişi dahi yoktur. Panik ve ezilme durumu vardır.”
Benim siteyi ve yazılarımı “Türkiye’de yaşadığım izlenimi edinecek” ölçüde dikkatli okuyan Hadi Uluengin, nasıl olmuştur da, benim “1 Mayıs 1977” yazımda üç Uzel işçisinin Tarlabaşı tarafında kurşunla vurularak öldüğüne ilişkin satırlarımı okumamıştır? Keza olayın tanığı Bingöl Erdumlu’nun konuk yazılarda yer alan aynı başlıklı yazısını okumamış mıdır? Çırpıştırma izlenimi veren yazılar yazmak yerine en azından bir gazeteci dikkati gösterseydi bunları kolayca görebilecekti.
Kaldı ki, meydanda veya şurada burada silahla öldürülen tek bir kişi bile olmasa bu, provokasyonu ortadan kaldırmaz. Tam tersine, insanların silah yerine ezilerek ölmesi tam da provokosyona işaret eder. Patlayan silahların hemen ardından büyük bir panik yaşanacağı hesap edilmiş ve panzerler kalabalığın üzerine bu hesapla sürülmüştür. Ölenlerin çoğu, panzerlerin yarattığı izdiham sonucu, ezilerek ölmüştür. Bütün olup bitenler, hesaplı bir provokasyona işaret etmektedir. Ama Hadi Uluengin, aklı sıra Halil’in imdadına yetişecek ya, bu küçük “ayrıntıları” incelemeye ve son zamanlarda yazılıp çizilen onca şeyi okumaya ya da dinlemeye zamanı olmamış anlaşılan.
Devam edelim Hadi’den alıntılar yapmaya:
“1 Mayıs arifesinde Halil’in ve benim mensubu olduğu Maocu grup hem kendi kelle sayısının diğerlerine oranla mikroskobik kalacağını, hem de diğer tüm sol örgütler tarafından nefretle dışlanacağını anladığından Taksim’e kendi flaması altında gitmeme kararı aldı.”
Bu kadarını Halil bile söylememişti ve söylemez de. Bu tür spekülatif düşüncelerin insanın başına ne işler açacağını bilir en azından. Hadi Uluengin, ne 1 Mayıs öncesi toplantılarda, ne merkez komitesinde bulunduğuna göre, söyledikleri kendisinin spekülatif ve hatta kötü niyetli tahminlerinden öteye geçmiyor ne yazık ki. Ben, hem merkez komitesindeydim, hem de 1 Mayıs öncesi toplantılarda bizzat bulundum ve bunları Havariler’de yazdım da. Onun için rahatlıkla tekrarlayabilirim: Hadi’nin söylediklerinin hepsi gerçek dışı spekülasyonlardır. O zamanki Aydınlık hareketinin sorumluları, “Yürüyüşe Üçlü Blokla birlikte katılırsak, orada çok az gözükürüz” diye bir şeyi hiçbir zaman düşünmemişlerdir, ayrıca böyle bir durum da yoktu. Evet, Üçlü Blok’u oluşturanlardan Halkın Yolu ve Halkın Kurtuluşu grupları kalabalık bir taraftar kitlesine sahipti ama Aydınlık da azbuz bir taraftar kitlesine sahip değildi. En azından “mikroskobik” görünmek diye bir korku söz konusu değildi. Zaten böyle bir şey hiçbir şekilde tartışma konusu olmadı. Keza, “katılırsak diğer solun nefretine maruz kalırız” diye bir düşünce de yoktu ve diğer soldaki “Aydınlık alerjisi” ne boyutlarda olursa olsun, bu, Aydınlıkçıların 1 Mayıs mitingine katılmaktan vazgeçmeleri için asla bir neden olamazdı. Kaldı ki, o sırada, kendileri de Sovyetler Birliği yanlılarının baskısı altında olan solun geniş kesimleri Aydınlık hareketine ne kadar kızarsa kızsınlar onu esas hedef olarak almıyorlardı. Hadi Uluengin bunları, kusura bakmasın ama işkembeden sallamış. Sanırım bu dediğimi, Halil Berktay da kabul edecektir.
“Basın toplantısı düzenledi ve bir şey bildiğinden falan değil, kaçaklığına kılıf bulmak için ‘provokasyon olacağını öğrendiğimiz için böyle tavır belirledik” açıklamasını yaptı… Meşum talih! Boş atıp dolu tutmak diye işte buna denir!”
Hadi Uluengin, Aydınlık hareketinin yürüyüşe bağımsız katılmayıp provokasyonu önceden haber vermesine çok üzülmüş. “Meşum talih!” İşte bu sözlerle ifade etmiş üzüntüsünü. Hay Allah ya, keşke provokasyonu önceden haber vermeseler ve yürüyüşe katılsaydılar! Ne yazık ki içinden geçen bu ve bu niyetini çocukça denecek bir saflıkla yukardaki satırlarda açığa vurmuş üstelik.
Gerçekten tahlil edilmesi gereken bir durumla karşı karşıyayız. Bir insan, bir zamanlar içinde bulunduğu bir harekete, üstelik bugünüyle de değil, cemaziyülevveliyle birlikte neden böylesine bağnazca düşman olur ki? Buradan, yeniden aşk ve nefret ilişkisi gibi psikolojik derinliklere mi gitmek gerekiyor acaba? Aşırı aşk acaba aşırı nefrete mi dönüşmüştür? Nefret bir insanın gözünü bu kadar karartabilir mi, bu kadar sağduyulu düşünmekten uzaklaştırabilir mi?
Bence Hadi’nin esaslı bir psikolojik tedaviye ihtiyacı var. Keşke Belçika’dan dönmeden bu konuda oralardan biraz yardım alsaydı. Gerçekten üzüldüm durumuna.
Not: Hadi Uluengin’in yazısının devamındaki sola ilişkin, kulaktan dolma iddiaların hepsine bu yazıda değinemedim. İTÜ seçimlerindeki Kırmızı-Beyaz Aydınlık gerginliğinin 1969 yılında olması mümkün değildir. Çünkü bu ayrılık 1970 başında gerçekleşmiştir. Gerçek tarih 1970’dir. Öte yandan orada silah çeken kişi de “Sarı Erol” değildir, böyle bir kişinin varlığını bile hatırlamıyorum. Bu olayla birlikte, Mustafa Kuseyri’nin ölümü, Adil Ovalıoğlu cinayeti vakalarının doğrusu, kulaktan dolma bilgilerle değil, doğrudan tanıklığa dayanarak Yarılma adlı kitabımda anlatılmıştır.
Gün Zileli
6 Haziran 2012
Aydınlık hareketi ak mıdır b..k mudur, ben de anlayabilmiş değilim. Ancak şurası kesindir ki bu hareket Türkiye solu tarihindeki en “acayip” harekettir. Baksanıza, burjuvazinin hem Batıcı-laik kanadına hem de İslamcı kanadına fikri cephaneliğini kimlerin sağladığını eşelediğimizde altından mutlaka ya “eski Aydınlıkçılar” ya İP’liler çıkıyor (kısa da olsa önemli bir değerlendirme yazısı: http://www.birgun.net/writer_index.php?category_code=1236167194&news_code=1336553906&year=2012&month=05&day=09).
Tüm bunların yanısıra Aydınlıkçı kökenli olup da bu gün ulusalcılığa veya liberalizme sapmamış olanlarda ise gayet güzel, takip edilmeğe değer, önemli fikirlerin olduğunu düşünüyorum. Bu konuda benim bildiğim isimler: Gün Zileli, Yavuz Alogan, Ender Helvacıoğlu, Faik Bulut ve Asaf Güven Aksel. Mutlaka bu isimlerden daha fazlası da vardır…
bu isimlerden yalnızca ben 1. kuşak aydınlıkçıyım. Faik Bulut da öyledir ama o Filistin’de uzun yıllar esir düştüğünden biraz uzak kaldı. ender Helvacıoğlu 2. kuşaktandır. A.Güven Aksel Halkın yolundandır. Yavuz Alogan da bağımsız bir Troçkist olarak 1980 sonrasında katılmıştır. Sonuç olarak, 1. kuşak aydınlıkçıların az bir kısmı (D.Perinçek, F.ilsever) bugünkü İP’in yöneticisidir. Büyük kısmı ise bugünkü liberal ya da Fetullahçı medya kadrolarını oluştururlar.
yalnızca Taraf’ta bile epeycedirler:
Halil Berktay
Alper Görmüş
Hadi Uluengin
Zaman
Şahin alpay
Bugün
Gülay Göktürk
Hürriyet
Ferai Tınç
Radikal
Oral Çalışlar
Cengiz Çandar
Site açmis, yorumlari yayinliyorsun. Içinde hakaret olmayan, sadece soru soran, saptamada bulunan yorumlari begenmeyip sansür ediyorsun. Bu durumda sansür elestirisini hak ettigin gibi, sana karsi yapilan sansür veya benzeri uygulamalara da ses çikarmaman gerek. Bunu mu istiyorsun? Sen buradan Uluengin’e istedigin gibi hakaret et, onu savunan ve hiç de hakaret içermeyen yorumlara da sansür uygula. Vay be!!!
Gördüğün gibi sansür diye bir şey yok. Yalnızca fikri düzeyi olmayan yorumları kaldırıyoruz. Fikri düzeyi korumak kaydıyla buraya istediğini yazabilirsin. ayrıca ben kimseye hakaret etmem. Bu yazıda da hakaret yok, eleştiri var. Okuyanlar karar versin.
Gün, Türkiye soluna eski solculara dönük eleştirilerini çoğu açıdan beyeniyorum ancak şu sıralar ciddi biçimde merak ettiğim bir konu var: Anarşist hareket şu anda hangi ülkelerde ne kadar etkili? Senin- Türkiye ve Londra’da anarşist harekete katkıda bulunmuş ve şu anda da bulunmakta olan birisi olarak- bu konuda bilgi sahibi olduğunu düşünüyorum. Yardımcı olursan sevinirim :).
Şimdi, iki şeyi birbirinden ayırt etmek gerek. Hangi anarşist hareket? Örgütlü anarşist gruplar mı? Yoksa doğrudan eylemi esas alan (örneğin Wall Street’i işgal et hareketi) hareketler mi? Örgütlü anarşist gruplar oldukça dardır ve örgütsel etkililikleri zayıftır (iyi ki de öyledir). Ama anarşizmin kapitalizm aleyhtarı işsiz gençler hareketi üzerinde müthiş bir etkisi vardır ve bu hareketler esasen anarşizmin düşünsel etkisiyle hareket ederler. Yani diyebiliriz ki, yunanistan ve ispanya da dahil, bugün avrupa ve amerika kıtasındaki (hatta bir ölçüde kuzel afrika’da) bütün doğrudan eylem hareketleri anarşizmin etkisiyle yürümektedir. Ama bundan anarşist örgütlerin güçlendiği ya da güç topladığı sonucunu çıratmayalım. onlar dar varlıklarını sürdürdürler ama pek fazla gelişemezler. Zaten böyle bir hedefleri de yoktur. Çünkü yeni devrim dalgası bir “anarşist devrim”i değil, kapitalizmi yıkmayı hedeflemektedir. Burada anarşizmin “hemen şimdi” sloganı belirleyicidir. Bu doğrudan eylemciler gelecekteki bir “devdim gününü” beklemek yerine gelecek toplumun ilişkilerini bugünden kurmaktadırlar.
aydınlık faşist bir çetedir. bunun ötesi nedir bilmiyorum. eğer bu yazıyı farklı tonda yazsa kendisine günaydın derdim zira hadi uluengin’in herhangi bir konudaki herhangi bir yazısını okumak yazar olarak değerini – değersizliğini görmeye yeterdi. politik duruşunu da… ha gün eski yoldaşının ne kadar kötü bir yazar olduğunu yeni keşfetmiş. eyvallah ne diyebilirim ama insaf hadi efendinin faşist aydınlık çetesine haksızlık yaptığını düşünerek bu kanıya varabilmiş. bravo gün. bu faşist çetenin arkasında durmaya devam et aferin sana.
Peki görüştünüz mü H(adi) Uluengin’le?
Hayır. Görüşmem de.
Sana Hadi Uluengin fazla gelir, adam tevazu gösterip seni aramis, hata onda.
Herşeyi anlıyorum da…Eskiden içinde ve önünde bulunduğunuz bir hareketi, bir siyasal akımı terkedebilirsiniz, bugün beğenmeyebilirsiniz vs. Gerçi, siz terkettiniz beğenmediniz diye o siyasal akımın yanlış olduğu gibi bir sonuç ortaya çıkmaz ama…Politik tutumun ötesinde, insani açıdan yaklaştığımızda, bir insanın, son derece bireysel yaşamına ilişkin ayrıntıları kitabında anlatması, (üstelik de muhataplarından bizzat duyduğuma göre tamamen uydurarak) nasıl bir ruh halidir. “H. Uluengin Belçika’da, Türkiye’ye gelmeden biraz psikolojik destek alsaydı…” Evet alsaydı belki de iyi olurdu, belki de işe yaramazdı ama, siz sayın Zileli, siz hiç İngiltere’de Londra sokaklarında köpek gezdirirken, kapitalizmin o ünlü merkezinde hiç psikolojik destek almayı düşünmediniz mi?
Hadi gibi bir beyin ozurluden baskasi beklenmez. Kendisi kosesine ‘Modern Zamanlar’ demekle Charlie Chaplin’in ‘Modern Times’ filminin seviyesine ulasacagini dusunecek kadar embesil.
Yazikki boyle beyin ozurluler yazi yazmakta.
http://www.odatv.com/n.php?n=o-pkkli-kadin-hangi-ergenekon-saniginin-akrabasi-cikti-0803131200