85 yıl önce, 2 Mart 1921 günü, 1917 devriminin „şerefi ve onuru“ Kronstadt bahriyelileri, Bolşeviklerin başında bulunduğu baskı rejimine karşı ayaklandılar. 17 gün süren ayaklanma, Bolşeviklerin yönetimindeki Çeka ve Harp okulu öğrencilerinin başı çektiği Kızıl Ordu birlikleri tarafından kanla bastırıldı. Kronstadt’ın mezar taşında, 1917 Şubat-1921 Mart tarihleri yazılıdır. Kronstadt, o günden beri, devrim umuduyla ayağa kalkan emekçilerin sembolü olmuştur.

1980‘li yıllarda Sokak Yayınları, İda Mett’in Kronstadt Ayaklanması (çev:R.Macit, 1987) adlı kitabını yayımladı. Aynı kitap, 1998 yılında Kaos Yayınları tarafından Kronstadt 1921 (R.Macit, Ümit Altuğ) adıyla bir kere daha yayımlandı. Geçtiğimiz Şubat ayında, Versus yayınlarının ilk kitabı, Paul Avrich’in, aynı adı taşıyan Kronstadt 1921 (çev:Gün Zileli, 2006) adlı kitabı oldu. Kanımca bu kitap, Kronstad ayaklanmasını tüm ayrıntılarıyla inceleyen çok önemli bir tarih araştırmasıdır. Şu rastlantıya bakın ki, kitabın yayımlandığı gün, tarihçi Paul Avrich, 74 yaşında, Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşama gözlerini yumdu.

Paul Avrich’in kitabıyla da önemli paralellikler taşıyan, aşağıda Türkçe çevirisini okuyacağınız yazı, 1920‘li ve 1930‘lu yıllarda devrimci bir militan olan Anton Ciliga tarafından yazılmış olup, 1942 yılında Londra’da basılmıştır. Yazının, tarafımdan yapılan çevirisi, ilk kez, Apolitika dergisinin Mayıs 1996 tarihli 4. Sayısında yayımlanmıştır.
Gerçek işçi-köylü devrimini savunmak için ayağa kalkan Kronstadt bahriyelilerini 85 yıl sonra anarken, Anton Ciliga’nın yazısının, Köxüz aracılığıyla bir kez daha yayınlanmasının yerinde olacağını düşündüm.

Gün Zileli
10 Mart 2006